Voor en tussen de Brusselmansen nog wat andere dingen ter hand genomen. O.m.:
- Georges Bataille – De erotiek. Provocerend filosofisch werk dat bij eerste diagonale lezing vrij toegankelijk lijkt, maar al snel uitmondt in een labyrintisch discours dat moeilijk te volgen is. Bataille (1897-1962) was geobsedeerd door taboes, zowel in zijn persoonlijke leven als in zijn teksten, en in zijn oeuvre is het dan ook dood, geweld, seks, verderf en andere vrolijke en perverse materie die de kern uitmaakt. Aanvankelijk werd hij in de armen gesloten door de surrealisten, maar die hadden het duidelijk niet begrepen op zijn obsessies. Tot zijn dood bleef Bataille een einzelgänger, maar dan wel eentje die postuum invloedrijk werd: o.m. Foucault en Lacan zouden later met hem koketteren. Interessant is ook dat hij o.m. een cruciale invloed zou betekenen op het werk van avant-garde componist John Zorn, die vergelijkbare obsessies met pornografie, marteling en morbide mystiek verwerkte in zijn hardcore/jazz platen met Naked City en Painkiller en bij uitbreiding ook een paar generaties schrijvers die te verzamelen zijn onder de ‘transgressieve literatuur’, zoals Dennis Cooper, William Burroughs, William Vollmann, Brett Easton Ellis (ttv American Psycho) en Hubert Selby Jr., die thema’s als homofilie, incest, pedofilie, prostitutie, transsexualiteit, (auto-)mutilatie, etc, niet uit de weg gaan. Ontspanninglectuur pur sang dus, waarbij seksualiteit en dood consequent hand in hand gaan.
- David Mitchell – Cloud Atlas (2004). Volumineuze explosie van ambitie en creativiteit, met een hoogst verwarrende (na een kwart), complexe (halverwege) en originele (wat verder) structuur, een veelheid aan stijlen en sferen en een rijkheid en coherentie die zich steeds meer laat voelen naarmate je vordert. Zo een van die boeken waarvan je na 50 pagina’s vreest dat je het einde niet zal halen, maar waarvan je uiteindelijk spijt hebt dat het niet dubbel zo dik was. Bescheiden tour de force. (****)
- Jenny Valentine – Broken Soup (2008). Aardige jeugdroman over vriendschap en gebroken gezinnen. Emotioneel zonder klef te zijn en waarschijnlijk uitgelezen kost voor jonge(re) tieners. Heeft iets van Bali Rai’s The Crew, maar dan softer, zonder het laagje ‘cool’ grootstadsgeweld. (***1/2)
- Henning Mankell – De vijfde vrouw (1996). De formule is intussen bekend, maar ze blijft werken. Een omvangrijk boek dat je er op twee avonden door jaagt. (***1/2)
- James Frey – Bright Shiny Morning (2008). Sinds bekend werd dat zijn A Million Little Pieces (memoires van een ex-junkie die lezen als een onvervalste helletocht) toch niet zo waarheidsgetrouw was, moet Frey zowat de meest verguisde schrijver van de Verenigde Staten zijn. Wat mij betreft legt hij met Bright Shiny Morning, zijn eerste echte roman, de kritikasters het zwijgen op. OK, je zit nog altijd met die stilistisch erg beperkte en benauwende stijl (veel korte, declaratieve zinnen, veel “I”, en een gebrek aan lees- en aanhalingstekens), maar ze onderscheidt zich en ze wérkt. Bright Shiny Morning is een grootstadsmozaïek, een lappendekken van portretten van verloren zielen in de onoverzichtelijke kolos die Los Angeles is. Frey volgt een zestal hoofdfiguren, voegt er een paar dozijn nevenfiguren aan toe en laat de verhaallijnen nu en dan kruisen. Het heeft iets weg van TC Boyle’s Tortilla Curtain, van Pete Dexters Train en het gehanteerde procédé in films als Crash, Magnolia en Short Cuts, met dat verschil dat het boek bewust minder samenhangend is. Doorheen het boek geeft Frey ook de geschiedenis van de stad en een hele reeks trivia. Zo kom je te weten aan welk tempo de stad groeide, maar ook hoe hoog het misdaadpercentage is, welke bendes er grote sier maken, wat de populairste autostrades zijn, etc. Op papier een dik pak willekeurig gelul en hier en daar wat oppervlakkig, maar geschreven met zo veel meeslepende drive en empathie dat je het weigert neer te leggen. (****)
- David Mitchell – Ghostwritten (1999). Debuutroman van de gelauwerde Brit en achteraf bekeken een vingeroefening voor het veel betere Cloud Atlas. Ook hier een ketting schijnbaar ongerelateerde verhalen die toch op de een of andere manier een geheel vormen, ook hier een breed palet aan kleuren en stijlen en referenties, maar terwijl Cloud Atlas geschreven werd met de nodige zelfdiscipline moddert Ghostwritten vaak maar wat aan, met hele pagina’s die stram en geforceerd aanvoelen. Een uitstekend voorbeeld van zo’n debuut waar het talent van afdruipt, maar de gebreken al die nakende virtuositeit neutraliseren. (**1/2)
- Noah Charney – De Caravaggio kunstgreep (2007). Een beetje een vreemde misdaadroman, van een jong talent. Charney is nog geen dertig en putte inspiratie voor deze roman over kunstdiefstal uit zijn eigen leven als kunsthistoricus en mede-oprichter van een denktank die zich bezighoudt met kunstmisdaden (studie en preventie). Dat leidt tot heel wat erudiete passages die volgestouwd zijn met kunsthistorische feiten en weetjes, een beetje à la The Da Vinci Code, maar vreemd genoeg valt dit moeilijk te verenigen met heel wat andere aspecten. Zo zijn er veel te veel personages, zijn de dialogen soms ronduit zwak en krijgen al te veel passages een karikaturale sfeer die moeilijk verenigbaar is met het sérieux en de ultracomplexe plot van het boek. (***)
NP: School Days – Crossing Division
(Afbeelding: J.-A. Boiffard, Papier collant et mouches (1930), illustratie bij Batailles artikel “L’esprit moderne et le jeu des transpositions”)
Opnieuw: de beste boeken die ik dit jaar las. Ik las slechts een handvol boeken dat ook dit jaar uitgebracht werd. Het toeval wil dat ik op dit ogenblik exact 100 boeken heb gelezen sinds 1 januari. Dat is waarschijnlijk het hoogste cijfer van de laatste vijf jaar, maar het ligt nog steeds aanzienlijk lager dan 10-15 jaar geleden, toen ik dagen van 36 uur leek te hebben. 20 van de 100 zijn misdaadromans (2 stuks belandden in de Top 20), 13 hebben iets met muziek te maken, 10 boeken werden geschreven door Nederlandstalige auteurs, 7 zijn jeugdboeken, 1 is een kleuterboek. 3 boeken las ik voor een tweede of derde keer.
Boleuzia 